historia

DAWNO, DAWNO TEMU...

POCZĄTKI SKAUTINGU W INOWROCŁAWIU

Skauting trafił do Inowrocławia zapewne dzięki Poznaniowi. Latem 1913 roku powstał w mieście pierwszy zastęp skautowy, którego założycielem był osiemnastoletni Jan Kłoś. Należeli do niego również: Tadeusz Kłoś, Mieczysław Cylka, Jan Figler, Franciszek Strachanowski, Stefan Karow, Władysław Wysoki, Józef Rogatka, Antoni Kozłowski, Mieczysław Strzelecki, Jan Stamborski, Szczepan Marciniak, Figaszewski, Fajtanowski oraz kilka innych osób, których danych niestety nie można ustalić.

PIERWSZA DRUŻYNA

Po kilku miesiącach tajnego działania inowrocławscy skauci powołali pierwszą drużynę skautową. Zebranie organizacyjne odbyło się 22 lutego 1914 roku w ochronce przy ulicy Poznańskiej. Na zebraniu obecnych było 18 druhów. Drużynowym został wspomniany już Jan Kłoś. Skautów wspierał również ksiądz Ignacy Geppert, prezes Młodzieży Katolickiej. Po kilku miesiącach działalności stan drużyny wzrósł o niemal 100 procent. W sierpniu 1914 roku drużyna liczyła 34 członków. Niestety w tym samym czasie tragicznie zmarł drużynowy Jan Kłoś. Zastąpił go Stefan Karow. Drużyna przyjęła za patrona księcia Józefa Poniatowskiego.

OKRES WOJENNY

Na początku I wojny światowej drużyna została podporządkowana Komendzie Drużyn Skautowych w Poznaniu. Inowrocławscy skauci zgromadzili w tym czasie wiele sprzętu obozowego i książek skautowych. Spotykali się w harcówce, która mieściła się w wydzierżawionym pomieszczeniu w kamienicy F. Bronieckiego. Dzięki kontaktom skautów z Inowrocławia z innymi miejscowościami powstały w okolicy kolejne drużyny w: Pakości, Barcinie i Środzie, gdzie przeniósł się drużynowy Karow. Na miejscu w Inowrocławiu zastąpił go Mieczysław Cylka.

DaLSZE LOSY PIERWSZYCH DRUŻYN

26 czerwca 1916 roku, dzięki Towarzystwu Tomasza Zana przy męskim gimnazjum powstała druga drużyna skautowa w Inowrocławiu. Miała charakter tajny i jej drużynowym został Antoni Rogowski. Do drużyny należeli: Czesław Dratwa, Antoni Sowiński, Franciszek i Józef Gutorscy i niejaki Pętkowski. Drużyna przyjęła za swojego patrona króla Polski – Władysława Jagiełłę. Niestety w maju 1918 roku inowrocławscy harcerze otrzymali rozkaz rozwiązania swoich drużyn. Władze niemieckie bały się, że skauci będą walczyć o niepodległość. Wiadomość o rozwiązaniu drużyn dotarła do druhów w czasie zlotu w Wierzenicy.

POCZĄTKI DZIAŁALNOŚCI KONSPIRACYJNEJ

Mimo nakazu część harcerzy zdecydowała się przejść do konspiracji. Z części I Drużyny im. ks. J. Poniatowskiego powstał tajny zastęp. Kierowali nim Marcin Strachanowski oraz Mieczysław Cylka. W konspiracji skauci przetrwali do czasu odzyskania przez Polskę pełnej niepodległości. W listopadzie 1918 roku w Niemczech wybuchła rewolucja. Na ziemiach polskich Polacy przejmowali władzę. W tym czasie harcerze ujawnili się i podporządkowali się polskiej Powiatowej Radzie Ludowej w Inowrocławiu. W grudniu starsi chłopcy brali udział w walkach powstania wielkopolskiego. Młodsi druhowie pełnili funkcje wartowników i gońców. W walkach o niepodległość brali udział: Mieczysław Cylka, Jan Stambrowski, Stanisław Złotowski, Czesław Drogowski, Stanisław Igła, Aleksy Oczachowski, Franciszek i Marcin Strachanowscy, Tadeusz i Teodor Jabłkowscy, Bronisław Zaparucha, Wojciech i Jan Wiśniewscy oraz wielu innych nieznanych z imienia i nazwiska. Trzech harcerzy: Mieczysław Cylka, Stanisław Igła i Marcin Starachowski wzięło udział w walkach we Lwowie. Stanisław Igła za swoje męstwo został odznaczony Krzyżem Walecznych.

ŻEŃSKIE DRUŻYNY HARCERSKIE

W tym samym czasie, gdy chłopcy walczyli o niepodległość i granice Polski, w Inowrocławiu zaczęły formować się żeńskie drużyny harcerskie. Już w styczniu 1919 roku powstały dwie drużyny. I Drużyną Harcerek im. hrabiny Jadwigi Zamoyskiej kierowała Janina Przybyszewska, a II Drużyną Harcerek im. Emilii Plater – H. Grześkowiakówna. Miesiąc później powstała pierwsza Gromada Wilczków im. Stasia Tarkowskiego. Zuchami opiekował się Ignacy Zielonacki.

FORMOWANIE SIĘ KOMENDY HUFCA

We wrześniu 1919 roku harcerki oraz harcerze utworzyli hufiec ze wspólną komendą. Na jej czele stanęli: S. Lewandowska, H. Grześkowiakówna, oraz T. Klimkiewicz. Mieszany hufiec istniał do 9 kwietnia 1921 roku. W tym samym czasie powstał także hufiec męski na czele z Zygmuntem Dratwą. Kolejne lata to rozwój harcerstwa żeńskiego, męskiego oraz koła przyjaciół harcerstwa. Ten okres został niestety przerwany w 1939 roku.

hm. Szymon Wiśniewski

źródło: Opracowanie zbiorowe, „100-lecie Hufca ZHP Inowrocław”, Inowrocław 2014, s.7-10